قمصر قطعه کوچکی از باغ بهشت
این شهر با ارتفاع متوسط 1900 متر از سطح دریا هم چون کمربندی سبز با بازوهای متعدد در امتداد دره های کم شیب کوه های بخش مرکزی ایران ، تنیده شده است.
قمصر از نظر حدود جغرافیایی در محدوده سیاسی – اداری استان اصفهان بوده، و به لحاظ تقسیمات استانی ، زیر مجموعه شهرستان کاشان است .
قمصر به عنوان نقطه شهری و مرکزی بخش قمصر در دامنه های کوهستانی جنوب شهر کاشان است . بخش قمصر با 25 آبادی دارای سکنه ، شامل دو شهر است به نام های قمصر و جوشقان کامو و دهستانهای قهرود و مسلم آباد و حسین آباد ، قزاآن و الزگ و کلوخ می باشد .
قمصر در فاصله 30 کیلومتری کاشان و در فاصله 160 کیلومتری از شهر اصفهان – از مسیر جاده قهرود – قرار دارد و 180 کیلومتری اصفهان از طریق اتوبان تهران-کاشان- اصفهان قراردارد.
محلات شهر قمصر به علت جدایی از یکدیگر در طول زمان ، تمام عناصرعمومی و اجتماعی لازم را در خود پرورانیده اند؛ به نحوی که هر محله دارای مساجد و تکایای بزرگ و منظم ، حمام، آب انبار، مدرسه ابتدایی، مراکزتجاری و ...است. و در اینجا لیست بعضی از محله های شهر قمصر را نام می بریم: بالا، بن رود، پائین، سادات، سردشت، سررود، فرفهان، مازگان و میان ده.
در 5 کیلومتری شمال قمصر و 30 کیلومتری جنوب کاشان، در تنگنای رودخانه قمصر به طرف جلگه کاشان سدی موسوم به سد قمصر ساخته شده است.
تاریخ ساخت سد را به دوره سلطان جلال الدین ملکشاه سلجوقی (485-465 ه-ق) نسبت داده اند. با توجه به شباهتهای بسیاری که میان طرح و معماری ساختمان فعلی سد قمصر با سد قهرود وجود دارد این نتیجه حاصل می شود که سد مربوط به ملکشاه سلجوقی به مرور زمان تخریب گردیده و مجدداً در دوره صفویه (شاه عباس اول) سد فعلی برروی شالوده سد باقی مانده از سد دوره سلجوقی احداث شده است.
قمصر پایتخت گل و گلاب ایران
گل محمدی از هر حیث گونهای متعلق به ایران است. در تعیین محدوده مکانی و زمانی ایجاد و توسعه این کشت و گلابگیری در ایران و در گشته میتوان گفت: تولید و کاربرد این محصول از زمانهای دور و قبل از اسلام و در اقصی نقاط کشور رواج داشته است. به نحوی که گل و گیاهان گل دار، چه خوراکی و چه دارویی همواره بخش بزرگی از پزشکی بومی ایران بوده است. سنگ نگارههای ستبر تخت جمشید نمادی گویا از فرهنگ نام آشنای مهرورزی و دوست داشتن گل و گیاه بر سینه دارد.
نکته قابل توجه در این زمینه تامل در شیوه گلابگیری در قمصر است. زیرا اگرچه تقطیر و تولید عرقیات در ایران قدمتی بس طولانی دارد، فلسفه بکارگیری دستگاههای سنتی گلابگیری قمصر بیانگر پویشی جدید در این صنعت، تولید محصول در حجم زیاد و با هدف تجاری است. در حالی که قبل از آن با دستگاههای تقطیر تنها مقدار محدودی برای درمان تولید میشده است.
در هر صورت صنعت گلابگیری در تمام دورههای زمانی گذشته رواج داشته به شکل وسیعی تولید میشده حتی صنایع جنبی آن نظیر مسگری، شیشهسازی و وسایل بستهبندی آن نیز در کنارش رواج داشته است. از نظرگاه تولید و فروش محصول نیز بیشتر به خارج از منطقه صادر میشده است و بدین علت بر خلاف اغلب صنایع دستی در طول تاریخ و به خصوص در دوران معاصر توانسته است که جایگاه خود را در عرصه بازار مصرف حفظ کرده روز به روز بر کمیت و کیفیت خود بیفزاید به گونهای که در این زمینه انواع عرقیات گیاهی و دارویی نیز بدان اضافه گردیده است.
علت این همه تاکید بر گلاب قمصر مرغوبیت فوقالعاده گل تولیدی قمصر بوده و این به سبب شرایط طبیعی ویژه قمصر است. چه در گذشته و چه در امروز بهترین و عالیترین محصول گل و گلاب و طلای معطر با عیار بسیار بالا که دقیقا منطبق با استانداردهای آن میباشد محصول آب و خاک و اقلیم این سازمان است. در کنار این عامل اساسی، روش سنتی گلابگیری قمصر را باید حاصل هنر، ذوق، سلیقه، پشتکار و ابتکار مردم آن دانست. مردمی که با الهام از فرهنگ اراده و سابقه درخشان نظام اجتماعی خویش آن را پرورانیده و توسعه دادهاند.
این شهر همه ساله به خصوص در ایام گلابگیری که از اواسط اردیبهشت آغاز شده و تا اواسط بهار ادامه دارد، پذیرای هزاران گردشگر است. در این ایام تمام شهر پوشیده از درختان زیبا و رنگارنگ، همراه با بوی مطبوع و دلنشین گلاب و گلهای محمدی است.